Amerikan ile İngiliz İngilizcesi arasındaki farklar telaffuz, gramer, sözcük, imla, noktalama, deyimler ve tarihlerin ve numaraların şekillerini içermektedir.
Amerikan İngilizcesi ile İngiliz İngilizcesinin Tarihi
Amerikalıların İngilizce ile tanışmaları, İngiliz kolonizasyonu aracılığıyla 17. yüzyılın başlarında olmuş ve İngiliz imparatorluğunun gücü nedeniyle de dünyanın pek çok kısmına yayılmıştır. Yıllar içerisinde Amerika Birleşik Devletleri’nde ve İngiltere’de konuşulan İngilizce çeşitli yönleriyle birbirinden ayrılmaya başlamıştır. Bu ayrılma, Amerikan İngilizcesi ve İngiliz İngilizcesi olarak iki lehçenin oluşmasına yol açmıştır.
Amerikan ve İngiliz aksanı
Amerika’nın 1776 yılında İngiltere’den bağımsızlığını kazanmasından önce Amerikan ve İngiliz aksanları birbirine benzerdi. Her ikisi de ‘r’ sesinin sertçe söylendiği bir aksana sahipti. 1776’dan sonra aksanlar ayrışmaya başladı ama Amerika’daki İngiliz aksanı, İngiltere’deki İngiliz aksanına göre daha yumuşak bir şekilde değişti.
18. yüzyılın sonuna doğru İngiltere’nin güneyinde, özellikle zengin sınıf arasında ‘r’ sesinin sertçe vurgulanmadığı bir söyleniş hakim oldu ve bu ‘prestij’ standart bir hale geldi ve o zamandan beri de tüm İngiltere’ye yayıldı.
Buna karşın çoğu Amerikan aksanı ‘r’ vurgulu kalarak değişmedi. Bir iki istisna dışında: New York ve New England aksanları belki de İngiltere bağlantılarından dolayı ‘r’ vurgusuz aksan halini aldı. İrlanda ve İskoçya aksanları ise ‘r’ vurgulu kaldı.
Günümüzde Amerikan ve İngiliz İngilizcesi birkaç tip aksana sahiptir ve gerçek Amerikan veya İngiliz aksanı diye bir şey kalmamıştır.
Zaman kullanımlarındaki farklar
İngilizcedeki yakın geçmiş zaman(present perfect) adından da anlaşılacağı üzere şu ana etkisi olan ve yakın geçmişte gerçekleşen bir eylemi anlatmak için kullanılır. Örneğin: I've misplaced my pen. Can you help me find it? Amerikan İngilizcesinde ise geçmiş zaman da kullanılabilir. Örneğin: I misplaced my pen. Can you help me find it? Ama İngiltere İngilizcesinde, bu örnekte geçmiş zaman kullanılması yanlış olarak düşünülür.
İngiltere İngilizcesindeki yakın geçmiş zaman ile Amerikan İngilizcesindeki geçmiş zamanın kullanımındaki diğer bir fark da already, just ve yet sözcüklerinin kullanımıdır.
İngiliz İngilizcesi: I've just had food. Have you finished your homework yet?
Amerikan İngilizcesi: I just had food. VEYA I’ve just had food.
Sözcük farklılıkları
Bazı sözcükler İngiltere İngilizcesinde bir anlama gelirken, aynı kelime Amerikan İngilizcesinde başka bir anlama gelebilir ve bu durum tam tersi için de geçerlidir. Mesela İngiltere İngilizcesinde ‘atlet’ sadece atletizm müsabakalarına katılan kişiye denilirken, Amerikan İngilizcesinde ‘atlet’ genel anlamda herhangi bir spor dalında spor yapan kişiye denilmektedir.
Yazımdaki farklılıklar
Her iki İngilizcede de farklı yazılan pek çok sözcük vardır. Amerikan ve İngiliz İngilizcesi arasındaki yazım farklılıklarının büyük bir çoğunluğu şu kategorilere denk gelmektedir:
Latinceden türeyen sözcükler
- -our (İngiliz) ve -or (Amerikan). Örnek colour - color
- -re (İngiliz) ve -er (Amerikan). Örnek centre - center
- -ce (İngiliz) ve -se (Amerikan). Örnek defence - defense
Yunancadan türeyen sözcükler
- -ise (İngiliz) ve -ize (Amerikan). Örnek centralise - centralize
- -yse (İngiliz) ve -yze (Amerikan). Örnek analyse - analyze
- -ogue (İngiliz) ve -og (Amerikan). Örnek dialogue - dialog
Amerikan İngilizcesinde ‘ae’ ve ‘oe’ sadeleştirilir. Örnek gynaecology – gynecology
Edat kullanımındaki farklılıklar
İngiltere ve Amerikan İngilizcesi arasında edat kullanımı yönünden de birkaç farklılık vardır. Örneğin: İngiliz İngilizcesinde ‘play in a team’ denilirken, Amerikan İngilizcesinde ‘play on a team’ denilmektedir.
Fiil kullanımındaki farklılıklar
Amerikan ve İngiliz İngilizcesinde bazı fiiller farklı şekillerde kullanılır. Örneğin: ‘to dream’ fiili için Amerikalılar geçmiş zaman olarak ‘dreamed’ kullanırken, İngilizler geçmiş zaman için ‘dreamt’ kullanmaktadır. Aynı şey ‘learned’ ile ‘learnt’ için de geçerlidir.